De bekostigde hbo-lerarenopleidingen hebben binnen het programma 10voordeleraar de handen ineengeslagen om de vakinhoudelijke en pedagogisch-didactische component binnen de opleidingen te versterken. Er is een systeem van kennisborging ontwikkeld, bestaande uit drie landelijke instrumenten: kennisbases, kennistoetsen en peer-review. Het uiteindelijke doel is dat elke afgestudeerde student over het benodigde kennisniveau beschikt, ongeacht de instelling waar de leraar is opgeleid. De hogescholen voeren de activiteiten gezamenlijk in eigen beheer uit, maar wel met onafhankelijk toezicht.
Borgingsinstrumenten1. Kennisbases Een kennisbasis beschrijft de vakinhoudelijke en vakdidactische kennis en (vakspecifieke) vaardigheden die een afgestudeerde student moet beheersen. Een landelijke kennistoets test of de student over voldoende kennis uit de betreffende kennisbasis beschikt. 3. Peer-review Een instellingsoverstijgend peer-reviewsysteem voor collegiale feedback over de implementatie en borging van de kennisbasis in het onderwijs- en toetsprogramma. |
Lerarenopleiders vormen de spil van het programma. Binnen het programma denken ruim duizend lerarenopleiders intensief na over het kennisniveau dat een afgestudeerde student moet beheersen en de borging van het eindniveau. De lerarenopleiders voeren de gezamenlijke regie over de drie borgingsinstrumenten: het ontwikkelen en onderhouden van de kennisbases, het construeren van de kennistoetsen en het bepalen van de grens van zakken en slagen, en het kritische gesprek voeren over de implementatie en borging van de kennisbases in de onderwijs- en toetsprogramma's.
Al deze activiteiten leveren ook nog iets anders op. Het brengt lerarenopleiders van diverse instellingen met elkaar in contact. Honderden lerarenopleiders van verschillende hogescholen werken actief en enthousiast met elkaar samen in verschillende landelijke (kennis)netwerken: instellingsoverstijgend, vakoverstijgend en onderwijsbreed. Ze krijgen gelegenheid om met vakgenoten te discussiëren over de vakinhoud en daarmee hun eigen expertise aan te scherpen. Ook bestuurders, directeuren, leraren uit het werkveld, wetenschappers, beleidsmakers en andere deskundigen maken deel uit van de processen. Door de betrokkenheid van zoveel mensen wordt het systeem van kennisborging breed gedragen.
Ook is er steeds meer aandacht voor kennisdeling door openheid en transparantie. In alle lagen van de lerarenopleidingen worden resultaten en good practices uitgewisseld: tussen bestuurders, directeuren, lerarenopleiders en studenten. Zij gaan zowel verticaal als horizontaal met elkaar in gesprek om van elkaar te leren. Daarnaast biedt de netwerkstructuur mogelijkheden voor de gezamenlijke aanpak van andere landelijke vraagstukken.
En de gezamenlijke inspanningen leveren ook mooie opbrengsten op. De borgingsinstrumenten en de onderlinge samenwerking dragen bij aan de kwaliteit van de lerarenopleidingen. Dit constateren ook de beoordelingsinstanties in hun evaluaties. Daarnaast zijn het prachtige instrumenten voor de professionalisering van de lerarenopleider op zowel zijn vakgebied als op het terrein van meesterschap en het geeft een impuls aan de betrokkenheid van de lerarenopleiders bij het kwaliteitsbeleid van het onderwijs. Dit alles draagt bij aan een goede opleiding voor de nieuwe generatie leraren po, vo en mbo en daarmee aan het onderwijs in het werkveld.
In de Kwaliteitsagenda voor het opleiden van leraren 2008-2011 Krachtig Meesterschap heeft staatsecretaris Van Bijsterveldt afspraken gemaakt met betrekking tot het vastleggen van het eindniveau in kennisbases en de uitwerking naar onderwijsprogramma’s en de borging ervan. Het ministerie heeft voor de ontwikkeling en implementatie van de borgingsinstrumenten in de periode 2008-2017 een subsidie van € 25 miljoen beschikbaar gesteld.
Tijdslijn |
2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | > |
Kennisbases | |||||||||||||
Ontwikkeling | x | x | x | x | |||||||||
Implementatie | x | x | x | x | |||||||||
Herijking | x | x | |||||||||||
Onderhoud | x | x | x | ||||||||||
Kennistoetsen | |||||||||||||
Ontwikkeling | x | x | x | x | x | x | x | x | x | x | x | ||
Afname | x | x | x | x | x | x | x | x | |||||
Peer-review | |||||||||||||
Implementatie 1e- en 2e-graads | x | x | x | x | |||||||||
Implementatie pabo | x | x | |||||||||||
Verduurzaming | x | x | x |
Alle activiteiten zijn ondergebracht in het programma 10voordeleraar, onder de paraplu van de Vereniging Hogescholen. Het programmabureau faciliteert bij de uitvoering van het programma. Binnen het team zijn inhouds- en procesdeskundigen werkzaam, deels gedetacheerd vanuit de lerarenopleidingen. Daarnaast stemt het programmabureau af met de landelijke directeurenoverleggen en coördineert de bestuurlijke besluitvorming. De kwaliteitsborging is extern belegd bij twee onafhankelijke raden voor kwaliteitsborging. Elk jaar publiceren zij een jaarverslag.
Het onderwijs is voortdurend in beweging en het gesprek over de inhoud van de lerarenopleidingen blijft dan ook volop in leven!
Op donderdag 19 april a.s. staat het programmabureau...
Afgelopen 23 en 27 maart hebben constructieteamleden van de...
In Science Guide is op 13 maart 2018 een interview verschenen...