Kennisbases deel één en deel twee gevalideerd: fundament onder toekomstbestendig opleiden
Na een intensief traject van schrijven, afstemmen, adviseren en legitimeren, bevindt het proces rondom de kennisbases tweedegraads en eerstegraads lerarenopleidingen zich in de afrondende fase. De meeste van deze kennisbases zijn bijna klaar voor implementatie in en door de lerarenopleidingen. Daarmee komt een professioneel én gezamenlijk gedragen traject tot zijn voltooiing. De kennisbases bestaan straks uit drie delen. Het eerste deel betreft de generieke kennisbasis. Het tweede deel is generiek opleidingsspecifiek. Het derde deel betreft het vakdeel van de kennisbasis.
Deel één: generiek
Samen met alle lerarenopleidingen en de Associate degrees die hieraan verbonden zijn, is in deel één het generieke fundament gelegd van de nieuwe kennisbases.
Deel één bevat vier domeinen die voor elke onderwijsprofessional van belang zijn: pedagogisch handelen; didactisch handelen; onderzoekend handelen en je professionele identiteit. Deel één is geschreven voor alle onderwijsprofessionals van NLQF-niveau 5 tot 7. Dus basisschool leraren, leraren in het eerste- en tweedegraadsgebied, maar ook de ondersteuners vanuit de Ad-opleidingen. SLO, het expertisecentrum voor het landelijk curriculum, heeft het kernteam ondersteund met curriculum expertise in het schrijfproces. Experts, waaronder lectoren, uit de verschillende doelgroepen en alumni hebben als klankbordgroep gefunctioneerd.
Na de legitimering heeft een deskundige commissie, onder leiding van professor dr. ir. Fred Janssen (wetenschappelijk directeur / hoogleraar Didactiek van de Natuurwetenschappen Universiteit Leiden), dit eerste gemeenschappelijk en generieke deel één zorgvuldig gevalideerd. Daarbij is niet alleen gekeken naar relevantie, consistentie en bruikbaarheid voor het hedendaagse onderwijs, maar zijn ook waardevolle aanbevelingen gedaan voor de duurzame borging van onderwijskwaliteit.
Deel twee: generiek opleidingsspecifiek
Voor de tweedegraads lerarenopleidingen vormt deel twee van de kennisbases een professionele aanvulling op het eerste deel. Vaardigheden als taal, rekenen en wiskunde, digitale geletterdheid en burgerschap nemen hierin een centrale plaats in, in samenhang met de mbo-gerichtheid van veel opleidingen. Deze thema's zijn actueler dan ooit in een snel veranderende samenleving.
Na de legitimering heeft, op vergelijkbare wijze als bij deel één, een deskundige commissie onder leiding van Frank Derks MSc (portefeuillehouder kwaliteitszorg binnen ADEF) dit tweede, voor de tweedegraads generieke deel, zorgvuldig gevalideerd. Ook hierbij is de relevantie, consistentie en bruikbaarheid voor het hedendaagse onderwijs beoordeeld. De valideringscommissie is positief over deze ontwikkeling en sprak unaniem haar goedkeuring uit. Bovendien zijn waardevolle aanbevelingen gedaan voor de duurzame borging van onderwijskwaliteit.
Voor de eerstegraads lerarenopleidingen hebben de vakmasters, in aansluiting op deel één en twee, een eigen deel twee ontwikkeld, met een expliciete focus op onderzoek passend bij de aard van het eerstegraadsdomein en afgestemd op de instroom in de opleidingen.
Deel drie: vakspecifiek
Bij de tweedegraads lerarenopleidingen zijn de landelijke vakoverleggen aan de slag gegaan met actualisatie en herijking van de vakinhoud. Deze komen in de delen drie van de kennisbases. Daarbij zijn maatschappelijke ontwikkelingen, technologische en wetenschappelijke vooruitgang, én de herijking van kerndoelen en examenprogramma’s in het voortgezet onderwijs meegenomen. Sommige vakken konden hierdoor al eerder afronden, andere volgen in de komende maanden. In juli 2025 starten de valideringen, zodat de implementatie door de lerarenopleidingen per september 2026 kan plaatsvinden.
Voor de eerstegraads lerarenopleidingen is hetzelfde proces in volle gang: ook de vakmasters werken voortvarend aan een doorlopende leerlijn, en bevinden zich inmiddels in de laatste fase. Hun valideringen staan gepland voor het najaar van 2025, zodat ook zij vanaf september 2026 kunnen starten met een curriculum dat stevig rust op een toekomstbestendige professionele basis.
Publicatie kennisbases
De herijkte kennisbases worden uiteindelijk na validering bestuurlijk vastgesteld door de Vereniging Hogescholen. Als die vaststelling in het najaar van 2025 heeft plaatsgevonden, zullen de herijkte kennisbases beschikbaar komen via de website van 10voordeleraar.
Bezoek ook deze pagina met een overzicht van de schrijfgroepen, een verdere toelichting op de legitimering, validering en vaststelling, de rol van 10voordeleraar in dit proces, en de uitgangspunten voor de herijking van de kennisbases tweedegraads, vakmasters en ongegradeerde opleidingen.