Een pubquiz als voorbereiding op de landelijke kennistoets

Herman Bloem is docent aan zowel de tweede- als eerstegraads lerarenopleiding Wiskunde aan de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Het is een uitdaging om studenten goed voor te bereiden op de landelijke kennistoets, omdat de opleiding in modulevorm wordt aangeboden. Om te zorgen dat bepaalde kennis niet wegzakt, beginnen ze elke les met een parate kennisvraag uit een ander subdomein. Verder organiseren ze hulpbijeenkomsten waar studenten met hun vragen terecht kunnen. En ze organiseren een ludieke pubquiz.

Tekst: Dieuwertje Scheringa

Vertel eens wie je bent?

'Ik ben docent aan zowel de tweede- als eerstegraads lerarenopleiding Wiskunde aan de NHL Hogeschool. Ik ben dan met name werkzaam in het deeltijdonderwijs. Al veertig jaar ben ik werkzaam in de onderwijssector, waarvan zo'n 30 à 35 jaar bij de NHL.'

Dat klinkt alsof je een enorm hart hebt voor onderwijs. Wat drijft je?

'Dat klopt helemaal. Ik wil niets anders. Ik vind het echt fantastisch werk. Het is een enorm uitdagend beroep. Er zijn zoveel veranderingen in het onderwijs. Met name als het gaat om de vakdidactische kant: werken met ict, echt wiskundige denkactiviteiten stimuleren en niet alleen die sommetjes in rijtjes maken. Het gaat mij erom die onderzoekende houding bij studenten aan te wakkeren. Dat kan bijvoorbeeld door wiskunde ook wat meer in spel- of puzzelvorm aan te bieden. Nee, zin in pensioen heb ik nog helemaal niet. Ik ga nog wel even door als het kan.'

Op welke manier bereid je je studenten voor op de landelijke kennistoets?

'Daar raak je een gevoelige snaar. Dit is echt een uitdaging voor alle hogescholen die de lerarenopleiding Wiskunde aanbieden. Onze opleiding wordt namelijk in modulevorm en niet concentrisch aangeboden. Dat betekent weinig herhaling van de stof. Als studenten dan de landelijke kennistoets gaan maken, is bepaalde kennis weggezakt. Daarom voeren we nu een soort experiment uit: vanaf het tweede jaar willen we elke les beginnen met een parate kennisvraag uit een ander subdomein dat eerder aan de orde is gekomen. Zo creëer je herhaling en zal de leerstof meer beklijven.

Verder organiseren we hulpbijeenkomsten die we 'helpdesks' noemen. Hier kunnen studenten met hun vragen terecht. Die helpdesks werken echter niet zo heel goed. De kennisbasis is zo groot en breed dat studenten moeilijk de focus kunnen leggen op de parate kennisdelen daaruit. Ze hebben de neiging de gehele leerstof weer te gaan bestuderen en dat gaat natuurlijk niet. Ook geeft de toetsmatrijs ruimte om zeer uiteenlopende toetsvragen op te nemen in de landelijke kennistoets. Dat maakt de voorbereiding lastig.

En verder organiseren we dus de pubquiz.'

En hiervoor ben je quizmaster!

'Ja, dat klopt! Eigenlijk zijn er twee docenten die de rol van quizmaster hebben. De één legt uit wat studenten kunnen verwachten van een landelijke kennistoets, waarom we de pubquiz organiseren en die neemt ook de quizvragen door. De andere collega houdt de tijd in de gaten met een stopwatch, want studenten hebben 2 minuten de tijd om de vragen te beantwoorden. Andere collega's komen vaak ook even kijken.'

Wat houdt de pubquiz Wiskunde nu eigenlijk in?

'De pubquiz wordt samengesteld op basis van de toetsmatrijs, maar dan met 25 in plaats van 50 vragen. Het gaat hierbij om zowel numerieke als meerkeuzevragen. De quiz wordt ongeveer twee weken voor de daadwerkelijke toetsafname gehouden. Deze keer hebben 20 à 25 deelnemers in koppels meegedaan. De koppels hebben twee minuten om de vraag te beantwoorden. Dat is strakker dan bij de landelijke kennistoets. Na afloop nemen we de antwoorden in. Terwijl er nagekeken wordt, krijgen studenten nog enkele uitdagende opgaven om de tijd zinnig te vullen. Vervolgens worden alle quizvragen doorlopen en besproken en daarna is er de prijsuitreiking.

Verder zijn er hapjes en drankjes bij binnenkomst. Deze vorm neemt hopelijk zo ook een beetje de spanning bij studenten weg. Na afloop wordt de pubquiz op de elektronische leeromgeving (blackboard) gezet.'

Wat valt er eigenlijk te winnen?

'Afgelopen keer hadden we als prijzen een boekje over wiskundeonderwijs en de Donald Duck over het getal pi.'

Hoe is dit idee ontstaan?

'De hogeschool van Amsterdam verdient hier de credits. Desirée van den Bogaart en Sander Claassen, lerarenopleiders wiskunde aan deze hogeschool, hebben de pubquiz bedacht. De pubquiz wordt vervolgens gedeeld met alle tweedegraads wiskundeopleidingen. Deze keer hebben wij de quiz samengesteld en ook weer gedeeld. Volgend jaar gaat de hogeschool Utrecht zich over de inhoud van de pubquiz buigen.'

Wat vinden studenten ervan?

'Studenten vinden dit heel leuk. Zij willen heel graag oefenmateriaal op het niveau van de landelijke kennistoets en dat is wat de pubquiz biedt.'

Andere reacties?

'Nou, je merkt dus dat er ook andere geïnteresseerden zijn. Zo gaat nu de hogeschool Utrecht de pubquiz maken. Het idee verspreidt zich als een soort olievlek.'

En werkt het ook?

'Dat is niet goed te zeggen. Studenten die net de norm hebben gehaald om de landelijke kennistoets te maken, halen die regelmatig niet. Studenten gaan de eerste keer vaak verkennen, even kijken hoe de toets in elkaar steekt. Zonder (voldoende) voorbereiding. Dat is natuurlijk niet de bedoeling, maar het gebeurt wel. De score is hierdoor ook niet heel hoog. We verwachten wel dat deelname aan de pubquiz kan helpen, maar dit is statistisch niet onderzocht.'

Zou het ook iets zijn voor andere opleidingen denk je?

'Jazeker, waarom niet? Studenten reageren heel enthousiast. Het helpt ze bij de voorbereiding. Ook geeft deze ludieke vorm meer het gevoel dat er met elkaar toegewerkt wordt naar die toetsafname. Dat geeft een mooi wij-gevoel.'